Zastanawiałeś się kiedykolwiek czy można odwołać testament lub go zmienić? A może pojawiły się okoliczności, które skłaniają się do podjęcia takiej decyzji? Z dzisiejszego wpisu dowiesz się czy odwołanie lub zmiana testamentu jest możliwe, kto może to zrobić i jakie warunki muszą zostać spełnione.
Testament – to przejaw woli spadkodawcy, który pragnie przekazać i podzielić swój majątek na wypadek swojej śmierci. Po śmierci spadkodawcy staje się on zasadniczo skuteczny i nie może być zmieniony. Natomiast za życia spadkodawcy ma on prawo dokonać odwołania testamentu lub jego zmiany, i to w każdej chwili.
Możliwość odwołania czy zmiany testamentu dotyczy każdego testamentu niezależnie od jego formy tj. testamentu własnoręcznego, notarialnego czy ustnego. Skuteczne odwołanie testamentu skutkuje tym, iż dziedziczenie odbywa się zgodnie z regułami dziedziczenia ustawowego.
Kto może zmienić lub odwołać testament?
Wymogi sporządzenia, zmiany i odwołania testamentu są bardzo restrykcyjne. Jest tak dlatego, że czynności te dotyczą nieraz składników majątku o znacznej wartości.
Zarówno sporządzenie, zmiana jak i odwołanie testamentu może być dokonane wyłącznie osobiście. Nie ma mowy, by taka czynność została dokonana przez przedstawiciela czy pełnomocnika. Co ważne, testator, który chce zmienić testament czy go odwołać musi posiadać pełną zdolność do czynności prawnych.
Może więc wystąpić sytuacja, gdy testator sporządzając testament miał pełną zdolność do czynności prawnych, ale minęło kilka lat i taką zdolność utracił. A kiedy dochodzi do utraty zdolności do czynności prawnych?
Przykładowo, jeśli spadkodawca zostanie ubezwłasnowolniony, wówczas traci on możliwość odwołania czy zmiany testamentu, jak i sporządzenia nowego.
Podobny skutek nastąpi, gdy spadkodawca nie został co prawda ubezwłasnowolniony, ale jest osobą nieświadomą, która nie ma pełnego rozeznania co do znaczenia swoich czynów. Powodem takiego stanu rzeczy może być ciężka choroba, zaburzenia psychiczne, demencja starcza czy uzależnienie.
Zmiana testamentu lub jego odwołanie przez osobę, która nie była w pełni świadoma skutkuje nieważnością takiej czynności prawnej. Kwestia ta jest przedmiotem badania przez sąd w toku sprawy o stwierdzenie nabycia spadku.
Na marginesie, należy wskazać, że czynność odwołania lub zmiany testamentu może być również nieważna, gdyby okazało się, że spadkodawca działał:
-
- pod wpływem istotnego błędu, który powoduje, iż gdyby nie pozostawał w takim błędzie, to nie sporządziłby testamentu.
-
-
- pod wpływem groźby.
Kiedy można odwołać testament?
Jeśli spadkodawca jest w pełni poczytalny może on w każdej chwili odwołać lub zmienić testament. Odwołanie testamentu, zgodnie z art. 946 Kodeksu Cywilnego jest możliwe poprzez:
-
- sporządzenie nowego testamentu,
-
-
- działanie w zamiarze odwołania testamentu i zniszczenie testamentu lub pozbawienie go cech, od których zależy jego ważność,
-
- dokonanie w testamencie zmian, z których wynika wola spadkodawcy, iż odwołuje on jego postanowienia.
Sporządzenie nowego testamentu
Spadkodawca sporządzając nowy testament, w miejsce poprzedniego, może zaznaczyć w nim, iż poprzedni testament odwołuje. Jeśli takie oświadczenie nie zostanie wyraźnie złożone, to wówczas ulegają odwołaniu tylko te postanowienia poprzedniego testamentu, których nie można pogodzić z treścią nowego.
Osobiście uważam, że odwołanie testamentu jest najbezpieczniejsze właśnie wówczas, gdy spadkodawca sporządzi nowy testament i wskaże w nim, iż poprzedni testament odwołuje.
Zniszczenie testamentu
Zniszczenie testamentu przez spadkodawcę jest równoznaczne z jego odwołaniem, o ile sam spadkodawca działał z zamiarem jego odwołania. W przypadku, gdy zniszczenie testamentu nastąpiło przypadkowo, nie będzie to oznaczało automatycznie, że został on odwołany. Taka sytuacja może skomplikować sytuację, bowiem trzeba będzie w sądzie wykazać i udowodnić, że spadkodawca miał zamiar odwołania testamentu. Czasami może być to niemożliwe.
Zmiana treści testamentu
Testator ma prawo zmienić testament. Może on przekreślić niektóre jego części i dopisać, że je „anuluje”. Ważne jest, by przy każdej zmianie wprowadzonej do testamentu wpisać datę i złożyć podpis. Jest to istotne, bowiem pozwala uniknąć wątpliwości, że to sam spadkodawca dokonał wprowadzonych zmian, a nie ktoś inny.
Odwołanie testamentu – konsekwencje
Gdy testament zostaje zniszczony, przykładowo spadkodawca postanowi go spalić, pociąć czy pozbawić go cech niezbędnych dla jego ważności, może to prowadzić do nieważności testamentu. Jeśli spadkodawca sporządzi testament, a potem innym testamentem go odwoła, a następnie odwoła jeszcze ten drugi testament, to skutkiem tego może być przywrócenie ważności pierwszego testamentu.
Należy pamiętać, że odwołanie testamentu, które doprowadza do anulacji dokumentu lub jego nieodwracalnych zmian, takich jak wykreślenie jego postanowień, uniemożliwi późniejsze odwołanie tego pierwotnego odwołania testamentu.
Więcej o testamentach przeczytasz w innych wpisach:
https://radcaprawnyzakopane.pl/testament-wlasnoreczny-czym-jest/
https://radcaprawnyzakopane.pl/testament-ustny-czym-jest/
https://radcaprawnyzakopane.pl/testament-notarialny/
Jeśli potrzebujesz pomocy prawnej z zakresu prawa spadkowego, skontaktuj się ze mną za pośrednictwem formularza kontaktowego lub bezpośrednio pod numerem 730-824-320.
